Impressie van de Walk of Peace van zaterdag 21 September 2019.
De mooie bijdrage van Ingrid Niemans bij het watertappunt!
Vrede en Duurzaamheid 21 september 2019
Waarom stond de Vredesmars bij het watertappunt? Mijn eerste gedachten bij het verzoek om iets over Vrede en Duurzaamheid te vertellen gingen over Israel, Brazilie, China: mensenrechten sneuvelen vanwege water, mensen zijn er om gedood bij diverse projecten, boeren waren ineens verstoken van water omdat de loop van de rivier veranderd werd door sterkere machten. Klimaatverandering gaat slachtoffers maken wereldwijd, conflicten ivm water. Zoals Ban Ki Moon in 2016 al zei : Vrede en duurzaamheid gaan hand in hand, want conflicten beginnen vaak als mensen om de beperkte middelen concurreren.
Duurzaamheid: een veel gebruikt woord, en in dit verband kun je denken aan duurzame vrede, maar ook aan duurzaam leven, met de wereld omgaan op een manier dat er voor iedereen genoeg is, en er ook genoeg aarde overblijft om van te kunnen leven.
Dat laatste is door 193 landen binnen de Verenigde Naties verwoord in de Global Sustainable Development Goals: wereldwijde duurzame ontwikkelings doelen of kort gezegd Global Goals met 2030 als ijkpunt voor 17 te bereiken doelen. Die zijn de opvolger van de Millennium Development Goals. het grote verschil is dat de laatste gingen over het financieel helpen van arme landen om tot duurzame ontwikkeling te komen, terwijl de Global Goals een opdracht is voor alle landen om duurzaam om te gaan met de wereld en de mensen. Ze zijn ook niet meer top down want allerlei ngo’s, kleine organisaties zijn erbij betrokken en daarmee kent het ook meer een vorm van inclusief denken.
In 1966 publiceerde Feitse Boerwinkel een boek over inclusief denken. Citaat: “Daaronder versta ik een denken, dat er principieel van uitgaat dat mijn welzijn niet verkregen kan worden ten koste van de ander of zonder de ander, maar dat het alleen verkregen kan worden als ik de ander de kans geef tot zijn recht en bestemming, tot zijn welzijn te komen. Men moet deze uitspraak niet in de eerste plaats idealistisch, maar realistisch opvatten. De bedoeling is niet dat het edeler of mooier is om het heil van de ander te bevorderen, maar dat het verstandiger is. En dat het daarom niet onedel en laag is om alleen voor eigen welzijn te werken, maar dwaas.”
De Global Goals zijn een verbetering, maar van de 17 doelen staat vrede en veiligheid als 16e doel genoemd, niet als eerste. Democratie, mensenrechten en corruptie staan er niet in om dictators , autoritaire leiders niet tegen de schenen te schoppen, aldus politicoloog en professor Latijns-Amerika Studies Barbara Hogenboom. Inmiddels wordt door meer mensen het belang gezien van doel 16: Bevorder vreedzame en inclusieve samenlevingen met het oog op duurzame ontwikkeling, verzeker toegang tot justitie voor iedereen en creëer op alle niveaus doeltreffende, verantwoordelijke en open instellingen.
Corruptie, diefstal en belastingontwijking kost ontwikkelingslanden 1,26 miljard dollar per jaar. Geld dat goed gebruikt kan worden voor armoedebestrijding of om kinderen naar school te laten gaan. En de helft van basisschoolleerlingen in conflictgebieden verlaat school zonder diploma. Vrede, veiligheid en rechtvaardigheid zorgen voor ontwikkeling, en andersom. Ze versterken elkaar.
Kortom, inclusieve vrede vraagt om meer. De grote vraag is ook of grotere veiligheid met meer wapens en militairen kan worden bereikt. We horen in de politiek van dit moment weer de roep om toenemende defensie-uitgaven en zelfs het optrekken van meer muren. Dit, terwijl ook in militaire kringen het besef groeit dat oorlog niet werkt: oorlogen leiden tot vele slachtoffers, zijn extreem duur en lossen de problemen niet op. Bovendien komt het erop neer dat men vrede exclusief voor zichzelf zeker wil stellen. Dat is echter onmogelijk zolang een groot deel van de wereldbevolking lijdt onder armoede, toenemende klimaatverandering, honger, onderdrukking en oorlog. Ook energieproblematiek en het gebrek aan vreedzame conflicthantering.
Inclusief denken is een vereiste voor een echte duurzame transitie op al die fronten. Zonder een rechtvaardiger verdeling van welvaart wereldwijd, en natuurlijk ook in eigen land, kan er geen sprake zijn van een vredige samenleving. Dat vraagt om een fundamenteel andere economie dan het nu dominante economische model. Een model dat gericht is op het delen van de steeds schaarser wordende grondstoffen en vruchtbare gronden, op samenwerking in plaats van concurrentie. Dat is waar duurzaamheid en veiligheid elkaar kunnen versterken.
Ook Hoogenboom benadrukt dat er radicale keuzes nodig zijn terwijl we echter zien dat machtige partijen heel andere ideeën hebben over hoe een betere wereld er in 2030 uitziet. Ten eerste moeten we de rechten van mensen en natuur beter waarborgen en ten tweede zal het financiële stelsel op de schop moeten. Zolang economische winst en groei leidend zijn, zal in 2030 de wereld er inderdaad voor een klein percentage van de mensen beter uitzien. Maar als we niet oppassen ziet het er voor de generaties erna slecht uit.
Maar voordat we te somber worden, is het goed om stil te staan bij wat we zelf dan kunnen doen. Al fantastisch dat we hier met elkaar de Vredesmars lopen.. Ik ben lid van Samen Duurzaam Veenendaal en we proberen te laten zien dat duurzamer leven niet persé ingewikkeld hoeft te zijn. 7 oktober is er weer een Duurzaamheidscafé als aftrap voor de Week van de Duurzaamheid. Maar ja, is wat we zelf doen, kunnen doen, een druppel op een gloeiende plaat? Dat brengt me terug naar dit watertappunt: het water dat hier stroomt naar de rivieren, de Noordzee de oceanen: dat zijn machtige en krachtige verzamelingen van het water dat we nodig hebben. Wat kan 1 enkele mens daarin betekenen vraag je je af: maar ook de grootste oceaan bestaat uiteindelijk uit enkel druppels. Als ieder van ons een druppel is dan doet het er toe dat we onze eigen druppel de goede kant uit laten stromen, tot het van een watertappunt uitkomt in de oceaan. Dankjewel voor het luisteren en meelopen en een fijne Vredesweek gewenst.
Ingrid Niemans
Bronnen:
